Bruine oogkleur: iris en pigment zeldzaam of niet?

Bruine ogen: bruin pigment

Mensen met bruine ogen zijn op de wereld niet heel zeldzaam. De meeste mensen hebben namelijk bruine ogen. In bepaalde landen is de bruine oogkleur de enige kleur die er bestaat. Vooral in Azië en Afrika leven de meeste mensen met bruine ogen. Ook in Zuid-Amerika leven veel mensen met bruine ogen. De iris van mensen in die landen is bijna altijd bruin. In Afrika heeft meer dan 99% van alle mensen bruine ogen. Ook in Azië (China, Indonesië en Japan) is de bruine ogen vrijwel de enige kleur die er bestaat. De bruine oogkleur komt ongeveer bij 85% van alle mensen voor en is de dominante oogkleur.

• De bruine oogkleur is de dominante oogkleur bij mensen en komt heel veel voor. In bruine ogen zit veel pigment en komt in de meeste gevallen voor bij mensen met donker haar.

Pigment bepaalt de oogkleur

Wat maakt een oog bruin?

De bruine oogkleur komt tot stand wanneer het pigment in de oog een bepaalt type pigment is en in een bepaalde hoeveelheid aanwezig is. Mensen met eumelanine (een type pigment) krijgen meestal bruine ogen. Als dit type pigment in een grote hoeveelheid aanwezig is worden de ogen bruin. Mensen met bruine ogen hebben geen bruin pigment in het oog. Het pigment eumelanine is namelijk niet bruin van kleur. Het pigment kan het inkomend licht wel zo buigen dat het bruin lijkt. Wij zien bruine ogen dus als bruin omdat het licht op een bepaalde manier gebogen is dat het een bruine kleur krijgt.

• Wist je dat de bruine oogkleur in Nederland en België een stuk zeldzamer is dan de blauwe en grijze oogkleur? 

Krijgt mijn kind bruine ogen?

Kinderen krijgen bruine ogen als beide ouders bruine ogen hebben. De bruine oogkleur is namelijk de dominante oogkleur. De bruine oogkleur domineert elk andere oogkleur die op de wereld bestaat. Wanneer één van de ouders blauwe ogen heeft en de ander bruine ogen, dan is de kans dat het kind blauwe ogen krijgt minimaal. De kans bestaat wel, maar is extreem klein. Meestal is er dan sprake van een bepaald soort mutatie. De bruine oogkleur is altijd dominant. De bruine oogkleur is ook dominant over groene, grijze en amberkleurige ogen. Ook is de bruine oogkleur dominant over hazelkleurige ogen.

Oogkleur en dominantie

Mensen met donkere/bruine ogen worden in het algemeen als meer dominant ervaren dan mensen met lichtere ogen. Een Amerikaans onderzoek heeft laten zien dat mannen met donkere ogen als meer dominant worden ingeschat. Het gaat hier echter wel om een correlationeel onderzoek. Men denkt dat mannen met bruine ogen ook agressiever zijn. Waarschijnlijk komt deze gewaarwording tot stand doordat bruine ogen in combinatie met andere dominante gelaatstrekken worden overgebracht via het overervingsproces. Een brede kaak, en ogen die dichter bijelkaar staan (dominante/agressieve kenmerken bij mannen) komen vaker voor bij mensen met bruine ogen. Vrouwen met bruine ogen worden niet als dominanter ingeschat. Wat de achterliggende reden is voor de subjectieve gewaarwording van de hogere dominantie bij mannen met bruine ogen is niet duidelijk. Er kunnen verschillende redenen zijn:

• Mannen met bruine ogen hebben andere dominante/agressieve gelaatstrekken
• Agressieve mannen zijn vaker mannen met bruine ogen (sociale gewaarwording)
• Men associeert bruine ogen met een bepaald agressieve bevolkingsgroep (sociale gewaarwording)
• Mannen met bruine ogen behoren bij de outgroep (onderzoek heeft in een blauwogige samenleving plaatsgevonden)

Verschillende soorten bruin

Bruin komt in verschillende soorten nuances. Er zijn mensen met zeer bruine ogen die bijna zwart lijken. Deze bruine ogen komen met name voor in Afrika en Indonesië. De pupil en iris zijn dan bijna niet meer van elkaar te onderscheiden. Aan de andere kant zijn er ook ogen die licht bruin kunnen zijn. Deze ogen kunnen zelfs een beetje roestig opschijnen. Soms zijn de ogen gecombineerd met andere kleuren. Wanneer de ogen een recessief bruine kleur aannemen zijn de ogen meestal een beetje vaal van kleur. De kleur is flets en valt niet op. Een vale bruine kleur komt meestal tot stand wanneer één van de ouders een bruine en de andere ouder een lichte (blauwe/groene) oogkleur heeft. De recessieve lichte kleur komt niet tot stand bij het kind maar heeft wel een bepaalde invloed op de oogkleur van het kind. De bruine oogkleur wordt dan in veel gevallen vaal en flets.

Bruine ogen en blond haar

Bruine ogen kunnen ook voorkomen bij mensen met blond haar. Deze combinatie is echter niet veelvoorkomend en bijzonder. Het wordt zelfs gezien als één van de zeven schoonheden. Deze combinatie komt niet veel voor omdat er in blond haar juist heel weinig tot bijna geen pigment zit. In de ogen dus veel pigment, in het haar juist heel weinig. In combinatie met een bleke huid vallen de bruine ogen dan extra op. De combinatie wordt vaak gezien in Ierland en Wales en is een zeer begeerlijke combinatie. In Hollywood blonderen veel vrouwen en mannen met bruine ogen hun haar om een unieke en zeldzame verschijning te worden.