Wat is het Superman complex?

Het gevoel hebben om anderen te beschermen

Het is in het algemeen een goede zaak om verantwoordelijkheidsgevoel te hebben, zeker over mensen die dat nodig hebben. Denk bijvoorbeeld aan kinderen of ouderen. Toch kan het verantwoordelijkheidsgevoel doorslaan. Mensen kunnen op een ziekelijke manier anderen willen beschermen van kwalelijke invloeden. In dat geval kan men in de psychologie spreken van het Superman complex. Je hebt dan het gevoel dat je anderen moet helpen en dat andere deze help ook nodig hebben.

Jij kan het wel, de ander kan het niet

Mensen met het Superman complex hebben het gevoel dat anderen niet in staat zijn om bepaalde taken op zich te nemen. Daarnaast hebben ze het gevoel dat de taak alleen volbracht kan worden door zichtzelf op te offeren. Hulp wordt vaak niet vrijwillig aangeboden. Mensen met het Superman complex denken te weten wat een ander nodig heeft.

• Enorme drang om anderen te moeten helpen
• Hulp geven, ook al is die hulp niet gepast
• Het gevoel hebben dat jou niets kan overkomen
• Ziekelijk gevoel om andere te moeten redden

Superman complex

De expressie werd voor het eerst genoemd door dr. Fredric Werthem in zijn boek Seduction of the Innocent. Werthem claimde dat kinderen die veel werden blootgesteld aan superhelden, waaronder Superman, een onrealistisch beeld kregen van hulp zoeken en hulp aanbieden. Kinderen zouden door deze blootstelling kunnen gaan denken dat het goed is om verkeerd gedrag hardhandig af te straffen, terwijl ze zelf resistent zijn voor potentieel gevaar. De term Superman complex wordt soms ingeruild voor Messias complex of God complex. De term is een niet-klinische term en komt niet voor in de DSM (diagnostisch en statistische handboek voor psychische stoornissen).