Hazel oogkleur bij mensen: bruin met een twist

De oogkleur hazel

De iris of het regenboogvlies kan verschillende kleuren aannemen. Denk bijvoorbeeld aan blauw, bruin en groen. Een bijzondere oogkleur is de hazelnoot kleur. Deze kleur wordt ook wel hazel genoemd. De oogkleur komt wereldwijd niet bijzonder vaak voor. Toch is het niet een zeldzame oogkleur. In Nederland is de dominante oogkleur blauw. De hazelnoot kleur komt in Nederland minder vaak voor.

Hazel of bruin?

De kleur van de ogen is vaak niet helemaal één kleur. De meeste mensen hebben een mix van verschillende kleuren. Denk bijvoorbeeld aan de combinatie groen en blauw, grijs en blauw en grijs en groen. Naast de lichte kleuren worden soms ook donkere en lichte oogkleuren met elkaar gemengd. Denk dan aan bruin en groen, grijs en bruin en groen en hazel. De hazelnootkleur wordt vaak aangetroffen in combinatie met een groenachtige kleur. Soms zijn er ook gele tot zeer lichtbruine strepen te zien.

De bruine oogkleur is dominant

Hazelnoot kleur in de iris

De kleur van de ogen wordt bepaald aan de hand van genen. Deze genen krijg je van je ouders. De hazelnootkleur kan tot stand komen als er genen worden doorgegeven die recessief van aard zijn. Meestal zijn het dan grijze, blauwe of groene oogkleur genen. De bruine oogkleur is de dominante oogkleur. Deze oogkleur komt wereldwijd gezien het meest voor. De hazelnootkleur kan tot stand komen als de bruine oogkleur niet volledig tot uiting kan komen. De recessieve genen drukken dan wel een stempel op het fenotype (het uiterlijk). Soms kunnen ogen dan flets lijken. De bruine oogkleur is dan vaag en troebel. Soms spreken mensen dan van de oogkleur hazel.

Groene oogkleur bij mensen

De groene oogkleur is een bijzondere oogkleur. De iris wordt groen als er bijzondere genen aanwezig zijn die deze kleur kunnen veroorzaken. De genen zijn recessief en uniek. De oogkleur komt bij minder dan 2 procent van alle mensen op de wereld voor. Vaak hebben mensen met groene ogen ook rood hoofdhaar. Er kan ook sprake zijn van een blonde of bruine haarkleur. Soms lijken hazel ogen ook een beetje groen. Dit komt doordat er soms een beetje lipochroom in de ogen zit bij mensen met hazelnootkleurige ogen. Lipochroom is een pigment dat voor gele/groene ogen zorgt. Mensen met de oogkleur hazel vinden vaak dat hun ogen een beetje dof/flets zijn. Dit heeft te maken met de verstrooiing van het licht in de pigmentlagen van de iris. Door verstrooiing kan een oogkleur minder fel lijken. 

Blauwe ogen

De blauwe oogkleur komt in Nederland het meest voor. Met name in het noorden van Nederland (Friesland en Groningen) komt deze oogkleur veel voor (ongeveer 80%). In Scandinavië en het noord-oosten van Europa is deze blauwe oogkleur ook veelvoorkomend. De blauwe oogkleur is een zeldzame oogkleur bij mensen en komt bij minder dan 4 procent van alle mensen voor. Een blauwe iris komt tot stand als er geen eumelanine wordt gevormd. Eumelanine is een pigment soort dat zorgt voor bruine ogen. Hoe meer eumelanine in het oog (iris) aanwezig is, hoe donkerder het oog zal lijken.

Blauwe ogen komen niet alleen bij mensen voor. Ook bij dieren wordt de blauwe oogkleur aangetroffen. In Afrika en Azië worden blauwe ogen bijna nooit aangetroffen. De dominante oogkleur is in deze werelddelen altijd bruin. Dit heeft te maken met de dominantie van de bruine oogkleur over alle andere oogkleuren. Het is echter niet onmogelijk dat ouders met bruine ogen een blauw-ogig kind krijgen. De kans is echter bijzonder klein. Finland en Estland kennen, percentueel gezien, de meeste mensen met blauwe ogen. Zweden, Denemarken, Nederland, Schotland, Noorwegen en IJsland zijn overige landen waar veel mensen met blauwe ogen wonen. De blauwe oogkleur komt het meest voor bij de Germaanse en Keltische volkeren.

Hazelnootkleurige ogen: eumelanine als pigment

De hazel kleur valt vaak snel op bij mensen. Zeker wanneer er ook sprake is van feomelanine (lipochroom) springen ze bij veel mensen direct in het oog. Er zijn grofweg twee soorten pigment te noemen als we het hebben over de oogkleur. Als eerste is er een veelvoorkomende pigmentsoort genaamd eumelanine. Bij mensen met bruine ogen wordt heel veel eumelanine aangetroffen. Het is de dominante en standaard oogkleur bij mensen. Als er minder eumelanine in het oog zit worden ogen lichter van kleur. Als er extreem weinig tot helemaal geen eumelanine te vinden is worden ogen lichtblauw van kleur.

Naast eumelanine is er ook een pigmentsoort dat voor groene ogen zorgt. Men noemt deze tweede pigmentsoort feomelanine (ook wel lipochroom genoemd). De stof zorgt voor een geel/rode kleur. Mensen met een hazel oogkleur hebben vaak de volgende coctail van pigmentsoorten in het oog:

• Matige hoeveelheid eumelanine met een kleine hoeveelheid feomelanine

Als het niveau van feomelanine stijgt worden de ogen steeds groener. Als de hoeveelheid eumelanine stijgt worden de ogen bruiner en donkerder. Uiteraard is de oogkleur vaak helemaan niet uniform van kleur. Bepaalde eilandjes van minder tot veel pigment wordt vaak aangetroffen. Dit resulteert in een iris met verschillende kleuren.

Wat vind jij van de hazel oogkleur?