Blond haar in Nederland en Scandinavië

Nederland en Scandinavië: blond haar

Net als oogkleur heeft bijna niemand echt dezelfde haarkleur. De kleur van het haar is enorm divers en kan veel verschillende tinten aannemen. Denk aan de kleuren rood, zwart, bruin, grijs en blond. In Nederland en Scandinavië is de dominante haarkleur blond. Dit betekent dat, percentueel gezien, de meeste mensen blond haar hebben. Uiteraard zijn er ook veel mensen met donkere haarkleuren in de genoemde landen. De Scandinavische landen zijn:

• Denemarken
• Zweden
• Noorwegen

Niet alleen de Scandinavische landen zijn overwegend blond. Ook andere landen in Noord-Europa zijn overwegend blond. Denk aan Finland, Estland en IJsland. Ook Schotland, Polen en Duitsland hebben veel blonde mensen.

Komt blond haar veel voor in de wereld?

De blonde haarkleur is een unieke haarkleur. Van de miljarden mensen op de wereld is ongeveer 3% van nature blond. Deze mensen wonen met name in Europa en Noord-Amerika. In Afrika en Azië wonen bijzonder weinig mensen met blond haar en is de dominante haarkleur zwart. Blond haar is een zeldzame eigenschap. Naar schatting zal over 150 - 200 jaar de blonde haarkleur extreem zeldzaam zijn. In Finland zullen naar verwachting de laatste blonde mensen wonen.

Steeds minder blond haar

Waarom sterft blond haar uit?

Of de blonde haarkleur daadwerkelijk uit zal sterven is niet duidelijk. Echter is wel duidelijk dat de blonde haarkleur minder vaak tot uiting komt als twee ouders met donkere haarkleuren, of één ouder met een donkere haarkleur en één ouder met een blonde haarkleur, een kind krijgt. Het kind maakt in dat geval meer kans om donker haar te krijgen. Een kind van twee blonde ouders zal hoogstwaarschijnlijk blond haar krijgen.

Vroeger dacht men dat er maar één gen betrokken was bij de totstandkoming van haarkleur. Men dacht hetzelfde over oogkleur. Tegenwoordig is duidelijk dat er veel meer genen betrokken zijn en dat het klassieke beeld van het Mendeliaanse overerven niet meer geldt. Dit betekent dat twee mensen met donker haar ook een kind kunnen krijgen die blond is. Het is ook mogelijk dat twee blonde mensen een kind kunnen krijgen met donker haar.

Soorten blond haar

Niet iedereen is op eenzelfde manier blond. Er zijn mensen met extreem licht haar. Het haar lijkt in dat geval bijna wit. Veel mensen met albinisme (geen pigment) hebben wit haar. Ook ouderen kunnen wit haar krijgen. Het haar bevat in dat geval ook geen pigment meer. Er bestaat ook een zeer donkere blondteint. De kleur kan voor veel mensen bijna lichtbruin ogen, echter valt de kleur nog altijd bij de blonde haarkleur.

• Donkerblond
• Oranjeblond
• Goudblond
• Halfblond
• Witblond

In Nederland zijn blonde mensen meestal witblond tot goudblond. In Duitsland, Oostenrijk, Italië (noord) en Frankrijk (noord) wordt vaker donkerblond aangetroffen. In Engeland en Ierland wordt veelal oranjeblond gezien. De kleur van het haar wordt bepaald door allerlei factoren. Uiteraard is de hoeveelheid pigment het meest belangrijk. Hoe meer pigment (eumelanine) in het haar zit, hoe donkerder het haar zal lijken. Haar waar extreem weinig pigment in zit lijkt witblond.

Nederland: noord en zuid

In Nederland is er een grens te trekken. De bovenkant (het noorden) heeft een overgrote meerderheid aan blonde mensen. De onderkant (het zuiden) kent relatief meer mensen met donker haar. Het verschil tussen noord en zuid wordt veroorzaakt door de verschillen in genen. Ook oogkleur kent eenzelfde scheiding. Het noorden kent meer mensen met blauwe ogen. Het zuiden relatief meer met bruine ogen (al blijft de blauwe oogkleur dominant in heel Nederland). In Groningen wonen de meeste blonde mensen.

Waarom is het noorden blonder?

Scandinavië, en het noorden van Europa in het algemeen, is overwegend blond. Hoe kan dat eigenlijk? Er zijn verschillende theorieën waarom het noorden blonder is. Sommige wetenschappers denken dat blond aantrekkelijk wordt bevonden en daarom lange tijd heeft kunnen overleven. Blond haar kan bijdragen aan jeugdigheid en laat dat nou net aantrekkelijk worden bevonden door mannen. Scandinavië ligt vrij afgeleven waardoor inmenging van mensen met genen voor donkere kenmerken (bruine ogen en zwart haar) minder vaak gebeurt.

Ook zijn migratieroutes belangrijk. Men vermoedt dat Zuid-Europeanen vaker naar het zuiden van Europa trokken. Deze mensen konden zich daar met de lokale mensen mengen. Uiteindelijk trokken ze de grote rivieren niet over. Andersom konden Noord-Europeanen juist makkelijk naar Noord-Nederland migreren. Denen, Noren en Zweden (Scandinavische genen) konden bijvoorbeeld makkelijk via Noord-Duitsland in Groningen en Friesland terecht komen.

Het domme blondje geldt niet meer

Zijn mensen met blond haar dommer dan mensen met donker haar? Als we de uitdrukking dom blondje mogen geloven is dat zeker het geval. De wetenschap laat echter andere resultaten zien. Mensen met blond haar zijn in het algemeen rijker en intelligenter dan mensen met donker haar. Ook zijn blondjes vaker hoger opgeleid. Blonde vrouwen profiteren extra met hun blonde lokken. Zij maakt meer kans om een rijke partner te vinden.

Blond is goed blijft een hardnekkig stereotype

Slechts een klein percentage van alle mensen is blond. Toch zien we op televisie heel veel blonde mensen verschijnen. Uiteraard is dat niet verwonderlijk als we naar Nederlandse en Vlaamse televisie kijken. In Nederland en Vlaanderen is de meerderheid van nature blond. Het vreemde is dat ook in Hollywood veel mensen blond zijn. In Amerika en andere delen van de wereld wonen veel minder blonde mensen. Het lijkt erop dat van nature blonde mensen of het verven van het haar positieve gevolgen kan hebben. Denk eens aan de volgende punten:

• Er is een overrepresentatie van blonde mensen in Hollywood (films en series)
• Veel fashionmodellen zijn blond
• Veel invloedrijke mensen zijn blond
• Veel invloedrijk speelgoed heeft blond haar (bijvoorbeeld poppen)

Blond haar, blauwe, grijze of groene ogen en een lichte huid wekt bij veel mensen positieve associaties op. Deze associaties betekent dat mensen die deze eigenschappen niet hebben automatisch worden gestigmatiseerd. Het is daarom belangrijk om stigma's en stereotypes zo vroeg mogelijk weg te nemen.