West-Germaanse talen: een grote taalfamilie

De West-Germaanse talen

De Germaanse talen zijn in een aantal verschillende groepen in te delen. De subgroep met de meeste sprekers is de West-Germaanse subgroep. In deze groep zijn onder andere Engels en Duits te vinden. Ook het Nederlands, Fries en Nedersaksisch hoort hier thuis. Naast de West-Germaanse subgroep bestaat de Noord-Germaanse subgroep. In deze groep horen de Scandinavische talen thuis. Denk dan bijvoorbeeld aan Deens, Zweeds, Noors en IJslands. De Oost-Germaanse subgroep is uitgestorven. Een taal die in deze subgroep hoorde was onder andere het Gotisch.

De West-Germaanse talen zijn:

• Engels
• Friese talen
• Nederduits (waaronder Nederfrankisch en Nedersaksisch)
• Hoogduits (waaronder Luxemburgs, Duits en Jiddisch)

Engels als West-Germaanse taal

De grootste West-Germaanse taal is het Engels. Deze wereldtaal wordt door ongeveer 335 miljoen mensen gesproken. Het gaat in dit geval om mensen die het Engels als eerste taal hebben. Als we mensen meetellen die het Engels als tweede taal hebben komen we op veel meer mensen uit: ongeveer 505 miljoen. De taal is de op één na grootste taal van de wereld.

Friese talen

De Friese talen bestaan uit een aantal talen die onderling van elkaar verschillen. De Friese talen worden in Nederland, Duitsland en Denemarken gesproken. Het Fries dat in Nederland wordt gesproken heet het Westerlauwers Fries. In Duitsland wordt het Saterfries en Noordfries gesproken. In een klein deel van zuid-Denemarken wordt ook Noordfries gesproken.

• Westerlauwers Fries: gesproken in Nederland
• Saterfries: gesproken in Duitsland
• Noordfries: gesproken in Duitsland en Denemarken

Fries is een kleine taal met ongeveer 500.000 duizend sprekers. De taal werd vroeger in een veel groter deel gesproken dan nu het geval is. Ook in de provincie Groningen werd Fries gesproken. Het Fries staat het dichts bij het oud-Engels. Veel Friese woorden komen overeen met het Engels van vandaag. Onderlinge verstaanbaarheid is niet meer mogelijk.

Nederduits

Het Nederduits is een overkoepelende term voor veel verschillende talen en dialecten. De grootste subgroepen zijn het Nederfrankisch en het Nedersaksisch.

De talen (en taalvariëteiten) die bij het Nederfrankisch horen zijn:

• Nederlands (Zeeuws, Brabants, Limburgs, Vlaams, Hollands)
• Afrikaans

Nederlands is de grootste taal van het Nederfrankisch. De taal wordt door ongeveer 23 miljoen mensen gesproken in een aantal verschillende landen. Van de 23 miljoen mensen met het Nederlands als moedertaal wonen er 16 miljoen in Nederland. Een groot deel, 6 miljoen, woont in België. Ook in Zuid-Amerika is het Nederlands te vinden. In het land Suriname hebben ongeveer 400.000 mensen het Nederlands als moedertaal.

In Europa is het Nederlands een vrij grote taal. De taal komt in Europa op plaats acht. De talen Roemeens, Spaans, Pools, Italiaans, Engels, Frans en Duits zijn allen groter. In Europa is Duits de taal met de meeste sprekers.

De talen (en taalvariëteiten) die bij het Nedersaksisch horen zijn:

• Nedersaksische taalvariëteiten (Twents, Drents, Veluws, Gronings, Gelders-Overijssels, Twents-Graafschaps, Stellingwerfs)

Het Nedersaksisch wordt gesproken in Nederland, Duitsland en Denemarken. Het aantal sprekers van alle Nedersaksische variëteiten komt neer op ongeveer 1.8 miljoen sprekers. De meeste sprekers van het Nedersaksisch zijn te vinden in Groningen. In Duitsland wordt het Nedersaksisch gesproken in Ost-Friesland. In Denemarken wordt de taal door een kleine minderheid gesproken in zuid-Denemarken. 

Hoogduits

Het Hoogduits bestaat uit een groep met een aantal talen. Standaard Duits is het meest bekend en wordt in heel Duitsland gesproken. Het standaard Duits bestaat uit een aantal dialecten en streektalen. Een Hoogduitse dialect is bijvoorbeeld het Keuls. Ook het Limburgs wordt vaak gerekend onder het Hoogduits omdat het Limburgs kenmerken vertoont die het standaard Duits ook heeft. Je moet dan bijvoorbeeld denken aan de Hoogduitse klankverschuiving:

• Maken - Machen
• Appel - Apfel

In Europa is het Hoogduits de meest gesproken taal. Het Hoogduits wordt onder andere gesproken in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, België en Luxemburg.