Amberkleurige ogen: de oogkleur amber

Oogkleur bij mensen: amber

Er bestaan veel verschillende oogkleuren. De meeste mensen hebben een oogkleur dat een beetje in de mix is. Je moet dan denken aan oogkleuren waar blauw en groen in zit verwerkt. Er leven in Nederland de meeste mensen met blauwe ogen. Blauwe ogen komen het meest voor in noord- en noord west Europa. In Scandinavië zijn blauwe ogen het meest voorkomend. Groene ogen komen ook veel voor in noord Europese landen, echter iets minder vaak. Amberkleurige ogen zijn zeldzaam en komen het minst vaak voor. De genen verantwoordelijk voor de aanmaak van het pigment dat in een amberkleurige oog zit is niet veelvoorkomend. Het pigment dat in een amberkleurige oog zit heeft lipochroom (feomelanine). Lipochroom is een stof dat geelachtig opschijnt.

Amberkleurige ogen

Net als bij groene ogen spelen bijzondere genen een grote rol bij de totstand koming van de amberkleur. Er zijn twee soorten pigment die in het oog voor kan komen. Mensen met bruine ogen hebben een pigment dat donker is. Dit pigment heet eumelanine en komt veel voor bij mensen met bruine ogen. Bruin is de dominante oogkleur en komt wereldwijd gezien het meest voor. Bijna iedereen op Aarde heeft namelijk de bruine oogkleur. Met name in Afrika en Azië heeft bijna iedereen bruine ogen. Lichte ogen in die continenten is zeer zeldzaam. Mensen met blauwe ogen hebben bijna geen eumelanine in het oog. Doordat er zo weinig pigment in het oog aanwezig is lijken de ogen blauw. 

Mensen met groene ogen hebben ook weinig pigment (eumelanine) maar hebben echter nog een bijzondere pigment die de groene oogkleur veroorzaakt. Het pigment heet geen eumelanine maar feomelanine (lipochroom). Mensen die genen hebben verantwoordelijk voor de aanmaak van lipochroom zijn bijzonder: er zijn er maar weinig. Als feomelanine en een beetje eumelanine met elkaar mixt krijg je groene ogen. Feomelanine is een geelachtige stof die met name vaak voorkomt bij mensen met rood hoofdhaar en een bleke huid. Mensen met amberkleurige ogen hebben bijna geen eumelanine in het oog. De ogen bestaan voornamelijk uit de geelachtige lipochroom. De ogen lijken dus geel.

Frequentie van amberkleur

De amberkleur is net als de groene oogkleur heel zeldzaam, tenminste, als we het vanuit een wereldwijd perspectief bekijken. Ongeveer minder dan 1% van alle mensen op aarde heeft de amberkleur. Ook groene ogen komen erg weinig voor, maar naar schatting iets vaker dan amberkleurige ogen. Blauwe ogen komen ongeveer bij 3% van alle mensen voor. In sommige landen, zoals Finland en Estland, heeft bijna iedereen blauwe ogen. Ook in Nederland hebben de meeste mensen blauwe ogen. Bruine ogen komen het meest voor omdat de bruine oogkleur dominant is over alle andere oogkleuren. De blauwe, groene, grijze en amber oogkleur verdwijnt wanneer mensen met lichte oogkleuren kinderen krijgen met donkerkleurige ogen. Naar schatting zullen lichte ogen steeds zeldzamer worden omdat er steeds meer kinderen worden geboren met ouders vanuit verschillende nationalieiten.

Amberkleurige ogen ook bij dieren

Amberkleur bij dieren

De amberkleurige ogen komen ook bij dieren voor. Vooral wolven hebben vaak amberkleurige ogen. Mensen met de kleur amber worden vaak wel eens menswolven genoemd omdat de ogen zoveel lijkt op die van een wolf. Ook andere dieren kunnen de kleur amber in hun ogen hebben. Denk bijvoorbeeld aan huiskatten (raskatten), uilen, konijnen, duiven en bepaalde soorten vogels (arend).

Welk land heeft de meeste amberkleur?

De amberkleur komt het meest voor in landen waar ook andere lichte oogkleure voorkomen. De amberkleur kan niet overleven in een maatschappij waar vooral de bruine kleur dominant is. Lichte oogkleuren kunnen dat sowieso niet. De bruine oogkleur is namelijk dominant over alle andere kleuren. Amberkleurige ogen komen vooral voor bij mensen met rood hoofdhaar. Dit betekent dat we vooral moeten kijken naar landen waar deze uiterlijke kenmerken het meest voorkomen. De landen Ierland en Schotland zijn waarschijnlijk de landen waar percentueel gezien de meeste mensen wonen met amberkleurige ogen. Ook in IJsland, Noorwegen, Nederland en Engeland kennen relatief gezien veel mensen met amberkleurige ogen, al is het ook in die landen zoeken naar een speld in een hooiberg. Naar schatting heeft ongeveer 1 op de 100 mensen amberkleurige ogen.